تجهیزات محافظ چشم و صورت 

یکی از با اهمیت‌ترین و حیاتی‌ترین اعضای بدن ما انسان‌ها، چشم‌ها هستند. همان‌طور که می‌دانید چشم بسیار حساس است و با کوچک‌ترین مشکل ممکن است آسیب ببیند. بنابراین لازم است که از چشم در برابر خطرهای احتمالی محافظت کرد.

خرید تجهیزات حفاظت چشم و صورت 

تجهیزات حفاظت چشم و صورت باید مطابق استاندارد بوده و از کیفیت و قیمت مناسب برخوردار باشند؛ لازم است در زمان خرید این تجهیزات به موارد زیر توجه داشته باشید:

در برابر خطرات خاص محیط توانایی محافظت داشته باشد.
دارای اندازه مناسب بوده و استفاده از آن راحت باشد.
دید و حرکت محدود نکند.
قابل تمیز کردن باشد و از دوام خوبی برخوردار باشد.
باید بتوان از آن‌ها به‌صورت هم‌زمان با دیگر تجهیزات ایمنی استفاده کرد.

خطراتی که چشم را تهدید می‌کنند

خطرات بسیار زیادی وجود دارند که به چشم آسیب می‌زنند. برخی از این خطرها در محیط‌های کاری پرخطر ایجاد می‌گردند و برخی دیگر به علت استفاده زیاد از گوشی‌های هوشمند و سایر موارد. آسیب‌ها و بیماری‌های چشمی از شایع‌ترین مشکلات و آسیب‌دیدگی‌ها در محیط‌های کاری، هستند. اغلب افرادی که در محیط‌های خطرناک فعالیت می‌کنند در معرض این خطرات می‌باشند. پاشیدن مواد شیمیایی یا پریدن اشیای خارجی به داخل چشم، از متداول‌ترین آسیب‌های چشم در زمان کار هستند. به‌عنوان‌مثال فردی که در یک کارخانه مشغول به کار است، خطراتی مثل موارد زیر چشم‌های او را تهدید می‌کند:

•  در کارگاه‌های برشکاری و نجاری خطر پرت شدن ذرات ریز چوبی و آهنی در چشم.
• پاشیده شدن مواد شیمیایی و سمی به چشم.
• تماس بخارهای سمی یا بخارهای داغ با چشم.
• در معرض تابش اشعه‌های ماورای بنفش و مادون‌قرمز قرار گرفتن.
• در کلینیک‌ها و مراکزی که دستگاه‌های لیزر وجود دارد همواره خطر برخورد اشعه‌ی لیزر به چشم کارکنان وجود دارد.
• در جوشکاری احتمال تماس نور زیاد با چشم وجود دارد.
• افراد شاغل در آزمایشگاه‌ها همواره در معرض بیماری‌های عفونی چشم هستند.
• فراد شاغل در حوزه‌های کامپیوتری روزانه تایم زیادی به نمایشگرها نگاه می‌کنند، و در معرض خشکی قرنیه قرار دارند.

در بعضی مواقع هم محافظت از چشم و صورت به شکل نادرست موجب بروز مشکل برای چشم می‌شود. به‌عنوان‌مثال زمانی که شما از تجهیزات محافظ چشم استفاده می‌نمایید، اما روش صحیح استفاده کردن از آن را نمی‌دانید. عینک‌های ایمنی از کاربردی‌ترین تجهیزات جهت حفاظت چشم و صورت هستند اما اگر درست روی صورت قرار نگیرند به علت داشتن منافذ ورودی، ذرات ریز بخارهای سمی و… به داخل چشم نفوذ می‌کنند.

ضرورت استفاده از تجهیزات محافظ چشم و صورت 

همان‌طور که گفته شد چشم حساس‌ترین عضو بدن می‌باشد و لازم است که از هرگونه آسیبی مصون باشد. زخم و جراحت چشم به‌آسانی معالجه نمی‌شود و اگر جسم خارجی به چشم وارد شود و یا ضربه‌ای شدید به چشم وارد گردد، آسیب‌های عمیق و یا کوری را به دنبال خواهد داشت. مطالعات نشان می‌دهند که ۶۰ درصد افرادی که به‌صورت شغلی دچار حوادث چشمی ‌شده‌اند در زمان حادثه تجهیزات حفاظت فردی چشمی نداشته‌اند.

به دلیل حساسیت چشم جراحات وارده به این عضو در اغلب موارد منجر به ایجاد ناتوانی‌هایی با درصد بالا شده و خسارت جبران‌ناپذیری را به کارفرما و مصدوم و جامعه تحمیل می‌نماید. انزوا گرایی فرد حادثه‌دیده و به طبع خانواده او نیز از هزینه‌های غیرمستقیم است که می‌تواند سبب ایجاد مشکلات خانوادگی و ناهنجاری‌های اجتماعی شود. پس با توجه به مطالب گفته‌شده به‌ضرورت استفاده از تجهیزات محافظ چشم و صورت در حین کار توجه لازم داشته باشید.

قاعدتاً نیاز است که از طریق واپایش‌های مهندسی و مدیریتی خطرات احتمالی محیط کار را کم کرد و درصورتی‌که هنوز احتمال خطر وجود دارد از این تجهیزات استفاده کرد. کارفرمایان موظف‌اند تجهیزات محافظ چشم و صورت را با توجه به نوع و شدت خطر تهیه کنند و در دسترس کارگران بگذارند لازم است که کارگران نیز از این وسایل به شکل صحیح و اصولی استفاده نمایند. مشاغلی همچون جوشکاری، تراشکاری، ریخته‌گری نیاز به این تجهیزات دارند.

ویژگی تجهیزات حفاظت چشم

با توجه به مطالب گفته شده، لازم است تجهیزات حفاظت چشمی شرایط زیر را دارا باشند:

✴️ لازم است این وسایل، حفاظت کافی را در برابر خطرات احتمالی ایجاد نمایند.

✴️ لازم است استفاده از آن‌ها راحت باشد و برای فرد کاربر مشکل ایجاد نکند.

✴️ لازم است به‌خوبی بر روی چشم قرار گیرد و اختلالی در قدرت و میدان دید ایجاد ننماید.

✴️ لازم است استفاده از آن‌ها با کارکرد سایر وسایل حفاظت فردی مثل گوشی‌ها تداخلی نداشته باشد.

✴️ لازم است به‌راحتی قابل تمیز کردن باشند و همچنین بادوام باشند و قابلیت ضدعفونی کردن را نیز داشته باشند.

✴️ لازم است همواره در حالت تمیز و آماده‌به‌کار، نگهداری گردند.

مشخصه کلی محافظ چشم و صورت 

از مشخصه کلی محافظ‌های چشم و صورت می‌توان به وجود قاب‌های فلزی یا پلاستیکی اشاره کرد که با کش‌های ارتجاعی و محکم که اغلب نسوز می‌باشند، پشت سر قرار می‌گیرند. تنها در نوع لنزها متفاوت هستند. همان‌طور که گفته شد بعضی از آن‌ها لنزهای ثابت و بعضی لنز متحرک دارند؛ هم‌چنین باید گفت که نوع لنز با توجه به کاربرد وسیله تعیین می‌گردد.

عینک‌های ایمنی، عینک‌های حفاظتی، ماسک‌های جوشکاری، حفاظ‌های دستی جوشکاری، هودها، حفاظ های صورت ازجمله تجهیزات محافظت از چشم و صورت هستند که در ذیل به شرح هرکدام از آن‌ها خواهیم پرداخت.

انواع وسایل محافظت از چشم و صورت

در ادامه پرطرفدارترین انواع وسایل محافظت از چشم و صورت را بررسی می کنیم:

از عینک‌های معمولی در محیط‌هایی که خطر برخورد ذرات از کناره‌های لنز وجود دارد نمی‌توان استفاده نمود. عینک‌های ایمنی قاب‌های پلاستیکی یا فلزی محکم با لنزهای مقاوم دارند. لازم است عنوان شود که عینک‌های ایمنی دارای قاب‌های ویژه خود هستند و لنزهای ایمنی نصب‌شده بر روی قاب‌های معمولی را نمی‌توان جزء عینک ایمنی به شمار آورد.

عینک ایمنی اغلب همراه با لنزهایی با درجه کدورت خاص برای حفاظت چشم و صورت کارگران در برابر درخشندگی استفاده می‌شوند. بعضی از انواع تجهیزات حفاظتی درصورتی‌که دارای لنزهای ایمنی مطابق با استانداردهای ANSI Z87.1 باشند، مثل عینک‌هایی با لنزهای پلاستیکی و همچنین شیشه‌های سخت شده، قادرند از چشم در برابر خطرات ناشی از اصابت اجسام پران محافظت کنند. وجود حفاظ‌های جانبی درروی عینک‌های ایمنی لازم و ضروری است. با توجه به ابعاد ذرات و اجسام نوع حفاظ‌های جانبی به شکل یکپارچه و بدون منفذ، مشبک و توری شکل هستند.

اپراتوری سنگ سمباده از مشاغلی است که استفاده از این نوع حفاظ‌های چشمی خاص ضروری می‌باشد. این حفاظ‌های جانبی به شکل ثابت یا قابل جداسازی هستند. وظیفه اصلی عینک ایمنی بدون حفاظ جانبی یا حفاظ‌دار محافظت از چشم در برابر ذرات و اجسام پران می‌باشد اما با تجهیز آن‌ها به لنزهای رنگی می‌توان از چشم کاربران در برابر بعضی از تشعشعات مثل اشعه ماورای بنفش و مادون‌قرمز نیز محافظت نمود.

عینک‌ حفاظتی 

عینک‌های حفاظتی شامل دو گروه عینک‌های پوششی و عینک‌های فنجانی (گاگل) می‌باشند. عینک‌های حفاظتی در مشاغلی که خطرهایی مثل پاشش مواد شیمیایی، مواد مذاب، پرتاب اشیاء، وجود تشعشعات مختلف، حرارت و … می‌باشد، به کار گرفته می‌شوند. به‌عنوان‌مثال در مشاغلی همچون خرد کردن، پرچ کردن، ذوب فلزات و براده برداری، کوره کاری و … مورداستفاده قرار می‌گیرند. این عینک‌ها برحسب نوع و کاربرد ویژه به انواع متفاوت قابل‌انعطاف، اسفنج‌دار، جوشکاری، قلم‌زنی، ریخته‌گری و… تقسیم‌بندی می‌گردند.

در برخی از این عینک‌های حفاظتی چون ارتباط ناحیه چشم با هوای بیرون کاملاً قطع می‌گردد، منافذی برای تهویه تعبیه می‌گردد که البته لازم است توجه داشته باشید که وجود همین منافذ کوچک می‌تواند در بعضی از محیط‌های کار موجب نفوذ گازها و بخارها، گردوغبار و غیره گردد.

جنس و درجه کدورت لنز عینک‌های حفاظتی به نوع عملیات و خطرات موجود وابسته است. عینک‌های پوششی، جهت قرارگیری روی عینک‌های طبی طراحی گردیده‌اند و عینک‌های فنجانی به شکل کامل روی چشم و اطراف صورت قرارگرفته و از ورود هرگونه ذرات ریز به داخل چشم جلوگیری می‌کنند.

ماسک‌ جوشکاری 

در هنگام جوشکاری برای محافظت ناحیه چشم و صورت کاربران از تشعشعات مرئی و ماورای بنفش، جرقه‌ها و فلزات مذاب این نوع تجهیزات حفاظت چشم و صورت به مورداستفاده قرار می‌گیرند. ماسک‌های جوشکاری از چشم‌ها در برابر ضربه و اشعه‌ها محافظت می‌نمایند و در دو نوع با صفحه لنز ثابت و متحرک تولید می‌شوند.

پنجره هلمت‌ها می‌تواند ثابت و یا بالارونده باشند، در مدل بالارونده اغلب در بخش جلویی از یک لنز رنگی برای محافظت در برابر تشعشعات مضر و در پشت لنز اولی یک لنز ثابت برای محافظت در مقابل برخورد اجسام و ذرات استفاده می‌گردد. در برخی مواقع فرد می‌تواند لنز جلویی را که متحرک است بالا زده و فقط از لنز پشتی استفاده نماید.

محافظ دستی جوشکاری 

این حفاظ‌ها جهت حفاظت در برابر اشعه و ضربه طراحی ‌شده و با ماسک‌های جوشکاری در نداشتن درب متحرک لنز متفاوت هستند.

هود

هودها محافظ در برابر ضربه و سیستم تأمین هوا هستند و از پنجره‌های پلاستیکی مقاوم تشکیل ‌شده‌اند و شامل چهار مدل هستند. نوع A دارای پنجره‌های مقاوم در برابر ضربه است. نوع B جهت حفاظت در برابر گرد و غبار به کار گرفته می‌شود. نوع C محافظ در برابر اشعه می‌باشد و نوع D در محیط‌های با حرارت بالا کاربرد دارد.

حفاظ صورت

در برخی کارگاه‌های کار خطرات تهدیدکننده ناحیه چشم هم‌زمان می‌توانند برای ناحیه صورت نیز خطرآفرین باشند. به‌عنوان‌مثال پرتاب فلزات و ذرات مذاب، تشعشعات زیان‌آور و غیره در مشاغلی همچون جوشکاری، ریخته‌گری، سند بلاست و غیره از این نمونه هستند بنابراین در این شرایط لازم است که از صورت علاوه بر چشم محافظت شود. استفاده از شیلدهای صورت در این مکان‌ها لازم و ضروری است.

یک محافظ صورت از یک صفحه نیمه شفاف یا صفحه مشبک با توری سیمی‌ تشکیل‌شده که به شکل دستی و یا از طریق گیره‌ها و بندها به سر اپراتور وصل شده و کل ناحیه صورت را پوشش می‌دهد. در محیط‌های پرخطر لازم است از محافظ صورت و عینک ایمنی به‌طور هم‌زمان استفاده کرد. پس به‌طور خلاصه این ماسک‌ها از صورت در برابر پاشیدن مواد شیمیایی، حرارت و نورهای خیره‌کننده محافظت می‌کنند و در سه مدل A محافظ ضربه و پاشیدن مواد، نوع B محافظ اشعه، نوع C محافظ در برابر حرارت زیاد در بازار موجود هستند.

❗ این دسته از تجهیزات به ماسک‌های تنفسی مجهز بوده و شامل 4 مدل مختلف هستند:

1. مدل اول، جهت محافظت در مقابل ضربه و پاشیدن مواد.
2. مدل دوم، جهت محافظت در برابر اشعه‌ها.
3. مدل سوم، هودها یا کلاه‌های ایمنی می‌باشند.
4. مدل چهارم، همراه کلاه‌های ایمنی یا هودها جهت محافظت در مقابل اشعه‌ها.

نگهداری از تجهیزات محافظت از چشم و صورت

1.  عینک‌های ایمنی را هرگز نباید به داخل جعبه‌ابزار پرتاب نمود، زیرا این کار موجب آسیب‌دیدگی و خراشیدگی آن‌ها می‌گردد.
2. لازم است که لنزها مرتباً ازنظر وجود خراش یا مواد دیگر که موجب تاری دید می‌گردند مورد بررسی قرار گیرند.
3. لازم است لنزها شسته شوند. اما تمیز کردن لنز نباید موجب باعث خراشیدگی آن گردد.
4. لازم است لنزهای خراشیده یا قاب‌های شل سریعاً تعمیر یا جایگزین گردند.
5. لازم است بر روی لنزهای شیشه‌های پلاستیکی از محلول ضد بخار استفاده نمود.
6. لازم است قاب عینک ازنظر وجود ترک و خراش مورد بررسی قرار گیرند.